• Bouwbesluit; het bouwbesluit bevat voorschriften over de staat en het gebruik van bouwwerken, bouw van bouwwerken, over sloop en veiligheid tijdens bouwen en slopen en over open erven en terreinen. 
• Woningwet; de woningwet vormt de basis voor de gebruiks- en bouwvoorschriften.
• Regeling Bouwbesluit; deze regeling bevat voorschriften over aansluiting van gas, elektriciteit, water en CE-markeringen. 
• Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo); zorgt ervoor dat alle verschillende vergunning worden gebundeld tot één omgevingsvergunning. 
• Ministeriële regeling omgevingsrecht; bij de vergunningsaanvraag zijn vereisten die voldaan moeten worden zoals bouwtekeningen en sterkteberekeningen. In deze regelingen worden de vereisten benoemd. 
• Besluit omgevingsrecht (Bor); dit besluit zorgt ervoor dat de Wabo voorschriften worden uitgewerkt. 

Er zijn dus nogal wat regels en wetten waarmee je rekening moet houden als je gaat verbouwen. Het kan handig zijn, als je zelf niet heel erg bekend bent met de regels of niet de moeite wilt doen, om een aannemer in te huren die het voor je regelt. De aannemer heeft de kennis over de regels en zorgt ervoor dat alles volgens de wetten verloopt. 

Europese regels

In Nederland zijn enkele regels die vanuit de Europese Unie zijn opgelegd waar rekening mee gehouden moet worden, zoals bij bouwproducten. Hierbij kun je denken aan bakstenen, waterkranen, kozijnen en heipalen. Het heeft voornamelijk te maken met de belasting van het milieu en brandveiligheid. Bouwproducten moeten overal op dezelfde manier beoordeeld en getest worden. Naast regelgevingen met de bouwproducten zijn er ook richtlijnen met betrekking tot energieprestaties van gebouwen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over de energielabels toekennen aan huizen. Het doel van de regelgeving is om minder energie te verbruiken. 

Gemeentelijke handhaving

De bouwregelgeving wordt gehandhaafd door de gemeente, door toe te zien op de naleving van de voorschriften. Dit loopt van de vergunningsaanvraag tot het bouwwerk en de oplevering ervan. Een handhavingsplan heeft het beleid hiervoor vastgelegd. Dit is een hulpmiddel en voorbeeld voor de gemeenten om te gebruiken bij het controleren van de bouwregels. Als de regels niet worden opgevolgd mag de gemeente, op kosten van de overtreder, de zonder vergunning verrichte bouwwerkzaamheden ongedaan maken. Het kan ook zijn dat er een dwangsom wordt opgelegd aan de overtreder om de overtreding ongedaan te maken. Het is ook mogelijk dat de gemeente gaat kijken of er alsnog een vergunning kan worden verleend. Dit kan alleen als hiervoor een aanvraag wordt ingediend en vervolgens wordt goedgekeurd.

Kortom is het belangrijk om te voldoen aan de eisen zodat je geen vervelende situaties krijgt na het (ver)bouwen. Hiermee bespaar je jezelf veel moeite.