De bouw maakt de laatste jaren een inhaalslag op het gebied van digitalisering. Mede daardoor is de productiviteit in de bouw harder gegroeid dan in andere sectoren in Nederland. Vooral innovatie in digitalisering zorgt voor efficiencyslagen. Industrialisatie van het bouwproces blijft echter nog achter. Beiden zijn nodig om sneller nieuwbouwwoningen te realiseren. Dit blijkt uit de vandaag verschenen publicatie van het ING Economisch Bureau: “Bouw digitaliseert volop maar industrialiseert nauwelijks”.
Productiviteitsgroei bouw overtreft die van geheel Nederland
In de bouw is de arbeidsproductiviteit lange tijd nauwelijks toegenomen. Sinds 2014 groeit de arbeidsproductiviteit in de bouw echter flink. Tot halverwege 2018 is deze bijna 40% gestegen. Grotendeels komt dit doordat de bouwproductie flink is aangetrokken. Bedrijven krijgen weer meer opdrachten en kunnen zo hun personeel doelmatiger inzetten. Het lijkt er echter op dat de groeiende productiviteit niet alleen conjunctureel gedreven is maar deels ook structureel. Innovaties en efficiëntere bouwmethodes hebben geleid tot een gemiddelde productiviteitsgroei in de periode 1996-2018 die hoger is dan die in de gehele Nederlandse economie.
“Om het doel van 75.000 nieuwbouwwoningen per jaar te halen, moet de productiviteit in de bouw verder omhoog” aldus Maurice van Sante van het ING Economisch Bureau, ”Grote slagen zijn daarbij te maken met verdere digitalisering en industrialisatie van het bouwproces. Relatief hoge investeringskosten in combinatie met de volatiele bouwmarkt en het bouwen op steeds een andere locatie blijven echter wel knelpunten voor vooral industrialisatie”.
Bouwbedrijven al volop aan het digitaliseren…
Bouwbedrijven hebben de afgelopen jaren een flinke inhaalslag gemaakt op het gebied van digitalisering. In 2016 had een medewerker in de bouw bijna € 3.000 aan software tot z’n beschikking. 20 jaar eerder was dit slechts € 350. In de bouw, waar ieder project vaak opnieuw ontworpen wordt, levert digitalisering veel voordelen op. Het maakt het ontwerpen efficiënter en bouwfouten worden al in de ontwerpfase opgemerkt. Maar ook veel andere werkzaamheden gaan in de bouw sneller doordat de wereld digitaliseert. Zo kan een kleine onderhoudsklus op basis van digitale foto’s geoffreerd worden en dat scheelt weer een bezoek bij de klant.
… maar industrialisatie kent ondanks nieuwe technologieën nog bottlenecks.
Industrialisatie is in de bouw nog nauwelijks van de grond gekomen. Een bouwmedewerker heeft voor circa € 11.000 aan machines tot zijn beschikking. In de industrie is dat tien keer zoveel. Dat komt doordat bouwbedrijven een zeer hoge mate van flexibiliteit nodig hebben. Zij moeten iedere keer op een andere locatie iets anders bouwen. Dit gebeurt in een volatiele markt waar ze snel op en af moeten schalen. Logisch dat veel bouwbedrijven kiezen om niet te investeren in machines die flink op de vaste lasten drukken en bovendien vaak maar één soort taak kunnen uitvoeren. Robotica (zoals bijvoorbeeld een metselrobot) en 3D printen in combinatie met prefab bieden een oplossing omdat daarmee de gevraagde “mass customisation” en flexibiliteit mogelijk is. Hoge investeringskosten en bouwen op steeds een andere locatie blijven echter knelpunten.
