VOORBURG - De Nederlandse banken zijn hard op weg om de woningmarkt de genadeklap te geven. Sinds de invoering van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen per 1 augustus j.l. zijn banken uiterst kritisch en terughoudend bij het verstrekken van hypotheken.

Hierdoor heeft de eerdere verlaging van de overdrachtsbelasting nauwelijks nog effect. Nóg kwalijker is dat banken de normen van de Nationale Hypotheekgarantie en bloc niet meer toepassen, zo meldt NVB-Bouw.

Hierdoor is de hypotheekruimte voor de aankoop van een nieuwbouwwoning zeer beperkt. Met als resultaat dat het water bij de sector inmiddels tot aan de lippen staat.

De Nederlandse nieuwbouwmarkt zit in een rollercoaster. In 2009 ging de verkoop van nieuwe koopwoningen met een duikvlucht naar beneden. Dit als gevolg van de crisis.

Mede dankzij  de overheidssteun en de verhoging van de NHG-kostengrens tot 350 duizend euro krabbelde de verkoop daarna in 2010 weer voorzichtig overeind. “Maar dit jaar roetsjen we alweer even hard naar beneden”, zegt Nico Rietdijk, directeur van NVB, Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers.

In de binnenkort te verschijnen Thermometer Koopwoningen gaat NVB er van uit dat er in 2011 in totaal 22.000 nieuwbouwwoningen worden verkocht. Dat is zo’n 15% minder dan in 2010. “maar best mogelijk dat dit aantal uiteindelijk niet eens gehaald wordt”.

Dat heeft alles te maken met de financierbaarheid van de woningen door de consument en die staat ernstig onder druk. De Gedragscode Hypothecaire Financieringen die sinds 1 augustus door de Nederlandse Vereniging van Banken is ingevoerd, betekent een forse beperking van de hypotheekruimte.

Concreet komt het er op neer dat banken kopers van een nieuwbouwwoning nog maar 104 procent lenen. Met als gevolg dat zij in veel gevallen de rentekosten en andere bijkomende kosten tijdens de bouw, zoals de aanleg van de tuin niet meer kunnen meefinancieren.

Het bizarre is dat bij oude en tochtige huizen de banken momenteel een royalere norm van 106 aanhouden, terwijl nieuwbouw toch state of the art is op het gebied van duurzaamheid. “Dus de wereld op z’n kop”.

Het gekke is, dat de Nederlandse grootbanken en bloc in het geval van een NHG-hypotheek de voor de consument aantrekkelijker NHG-norm van 108% ineens ook niet meer willen toepassen en de consument dus nóg meer benadelen.

Maar niet alleen lenen huizenkopers veel minder dan voorheen; zij betalen de banken ook nog eens veel hogere rentevergoedingen. Nog niet zo lang geleden was het verschil tussen een rente op 10-jaars staatsobligaties en 10-jaars hypotheken steevast 80 tot 90 basispunten.

Nu ligt dat al gauw 150 basispunten hoger. Met als gevolg dat banken inmiddels torenhoge rendementen boeken op hun hypotheekverstrekking. Niet voor niets zijn de winsten van banken t.o.v. 2007 verdrievoudigd.

En dat in een crisis! In feite wordt de consument, de burger, de samenleving ‘een oor aangenaaid”.  Immers het waren de banken die (wereldwijd) de crisis hebben veroorzaakt. Vervolgens werden zij massaal financieel gesteund.

Om dan nu - over de ruggen van diezelfde samenleving - zich opnieuw te verrijken door hun rendementen te maximeren bij gelijktijdig minder risicovolle hypotheekproducten. Onder het mom ‘we hebben zo onze zorgplicht’, maar het is puur plat eigen belang. De bonussen die banken uitkeren zijn weer bijna even hoog als voorheen. Ze komen er mee weg omdat de NMa het bankenkartel oogluikend goedkeurt.

Er moet dringend iets gebeuren. De economische ontwikkelingen zijn wereldwijd in een stroomversnelling geraakt.  Zonder ingrijpende maatregelen voorspelt NVB dat in 2012 de bodem in de woningverkoop van 2009 opnieuw wordt aangetikt, of dat we er zelfs doorheen schieten. Toen werden er gemiddeld per maand 1400 nieuwbouwwoningen verkocht. Ter vergelijking, in 2006 waren dat er nog gemiddeld 3700.

Maatregelen die NVB voorstelt is allereerst een krachtige opstelling van minister De Jager samen met de NMa richting de banken. De banken moeten weer gewoon gaan financieren. Dit betekent: risico’s reëel inschatten en daar de tarifering op afstemmen.

Om voor een NHG-hypotheek, waar voor de bank nagenoeg geen risico op zit, meer dan 200 basispunten te durven vragen, getuigt van een inhaligheid die geen grenzen kent, maar die wel een hele sector onderuit haalt, inclusief de grondexploitaties van gemeenten.

Maar ook in het belang van de banken zelf is het cruciaal dat het bankenkartel wordt opengebroken. Tegen elke prijs moet worden voorkomen dat er straks zoveel druk op de huizenprijzen komt, dat het de hele Nederlandse economie aantast.

Ook minister Donner kan helpen. In dit verband pleit NVB voor een verlenging van de verhoogde NHG-kostengrens van 350 duizend euro. Nu lijkt die kostengrens in 2012 volgens de Woonvisie van het Kabinet teruggezet te worden tot 265 duizend euro.

Hierdoor zal circa een kwart van de nieuwbouwmarkt de NHG-rentekorting missen. De timing om deze kostengrens weer te verlagen is dan ook uiterst slecht gekozen en zal het positieve effect van de verlaging van de overdrachtsbelasting teniet doen.